Blog van verpleegkundige Frank: ‘Humor in de zorg’

Het is algemeen bekend dat niemand voor zijn plezier in het ziekenhuis wilt liggen, maar hoe ga jij hier mee om, als verpleegkundige? Een ziekenhuisopname is voor veel mensen een angstige, frustrerende, maar voor gespannen periode. Als verpleegkundige is het aan jou de taak om patiënten hierin te begeleiden, maar hoe ga je dit aanpakken?

Ik vind dat in de praktijk nog te weinig aandacht word besteed, aan het gebruik van humor. Veel mensen in de zorg zijn bovendien niet op de hoogte van het feit, dat het een evidence based interventie is. Het gebruik van humor kan een positieve invloed hebben op het lichaam en het psychisch welbevinden van patiënten. Ik pas altijd humor toe in mijn werk als verpleegkundige, zowel naar mijn patiënten, als naar mijn collega’s. Weinig zorgverleners zijn zich ervan bewust dat het gebruik van humor zeer voordelig kan werken en de vertrouwensrelatie tussen patiënt en zorgverlener juist kan versterken. Kanttekening hierbij is dat de humor gepast en gewenst moet zijn door de patiënt.

De interactie die je kan krijgen, met toepassing van humor, is zeldzaam. Het maakt jouw werk als verpleegkundige, ook een stuk persoonlijker. Een tijdje geleden had ik een 95-jarige mevrouw op de afdeling, die zeer benauwd was, in combinatie met immobiliteit. Zij had door omstandigheden, al de hele week niet onder begeleiding gemobiliseerd. Tijdens mijn dienst liep ik naar haar toe, ging naast haar zitten, en sloeg een arm om haar heen. Ik zei tegen mevrouw: ‘Wat denkt u ervan, als u eens met de broeder een stukje op stap gaat?’ Er ontplooide spontaan een lach op mevrouw haar gezicht, en volgens zei ze: ‘Kind, dat heb ik al in geen jaren meer mee mogen maken, wij gaan dan wel aan de borrel toch?’ Ook ik begon te lachen, en uiteindelijk stopte wij pas na ruim tien minuten.

Indien de vertrouwensrelatie tussen patiënt en zorgverlener goed is, dan de humor wederzijds kunnen zijn. Zo hielp ik een 87-jarige mevrouw met wassen en aankleden. Alleen de broek moest nog aangetrokken worden, dus ik vroeg aan mevrouw of zij haar benen een stukje op kon tillen. Mevrouw keek mij aan, begon te lachen, maar het bleef stil. Opeens zei ze: ‘Ja broeder, deze oude taart functioneert niet meer zo snel. Soms moet je gewoon een klein tikje op mijn benen geven, zodat zij vanzelf een stukje de hoogte in gaan’. Voordat ik mevrouw aan kon kijken, begon ik spontaan te lachen. Dit is een voorbeeld, waarin de vertrouwensrelatie tussen patiënt en zorgverlener sterk is.

Zo paste ik ook humor toe bij een 89-jarige mevrouw die slechthorend was. Zonder gehoorapparaat hoorde mevrouw maar voor 25 procent. Toen ik bij haar kwam tijdens het begin van mijn dienst, had mevrouw haar gehoorapparaat nog niet in. Toen zij in de stoel ging zitten gaf ik haar gehoorapparaat aan. Mevrouw pakte haar gehoorapparaat aan en stopte hem vervolgens in haar oor. Voor haar gevoel zat het gehoorapparaat nog niet geheel op zijn plek, dus mevrouw zat er nog een aantal keer aan. Toen mevrouw dacht dat hij goed zat, zei ik: ‘Zo volgens mij zit hij nu goed, maar is hij wel weer op Nederlands ingesteld?’ Er viel een moment stilte, maar al gauw begon mevrouw mij aan te kijken. Voordat ik wat kon zeggen zag ik een glimlach op mevrouw haar gezicht verschijnen. Nog geen seconden later zij niet meer bij van het lachen. Vervolgens zei mevrouw: ‘Broeder, in al die jaren heb ik nog nooit zo gelachen met een verpleegkundige’.

Dit zijn voorbeelden van humor in de zorg. Door deze interventie toe te passen, gaf ik deze patiënten motivatie, vermaak, maar ook versterkte dit de vertrouwensrelatie tussen patiënt en zorgverlener. Onderschat daarom ook niet de kracht van deze interventie, en durf dit ook toe te passen in de praktijk.

Wat zijn jullie ervaringen over het toepassen van humor in de zorg?